1600 tot 1800	1900 tot nu

Tijdlaag 1800-1900 
Thema’s: Industrialisatie en kasteel de Haar

Kasteel de Haar: de grote make-over

Op de kaart van Blaeu zie je onder andere kasteel de Haar. Dit kasteel werd al in de Middeleeuwen gebouwd. Door jarenlang slecht onderhoud was het kasteel eind negentiende eeuw vervallen tot een ruïne. Dan erft Etiënne, baron van Zuylen van Nijevelt de ruïne en het landgoed. Baron Etiënne besluit het kasteel te herbouwen. Hij laat de beroemde landschapsarchitect Cuypers een Middeleeuws kasteel ontwerpen. Voor de aanleg van het kasteelpark worden volwassen bomen van 40 tot 60 jaar oud vanuit de hele provincie aangevoerd. Het dorpje Haarzuilens aan de voet van het kasteel wordt op last van de baron in 1896 verplaatst. Het ligt hem teveel in het zicht. Voor de bewoners wordt op ongeveer één kilometer afstand een nieuw dorp gebouwd, het huidige dorp Haarzuilens. Alleen de oude dorpskerk blijft staan op de oude plek, dit is nu de kapel van het kasteel

1
Hieronder zie je de kadastrale kaart van Haarzuilens in 1832 Bron: www.hisgis.nl). Kasteel de Haar kun je herkennen als een rode vorm, omringd door water, in het midden van de kaart.

a.  Omcirkel in deze kaart van 1832 (op je werkblad) met rood de ligging van het dorp Haarzuilens aan de voet van Kasteel de Haar.
b. Teken daarna met groen de ligging van het huidige dorp Haarzuilens in.

2
Lees het artikel hieronder.

a. Noem drie oorzaken voor de verzakking van het kasteel.
b. Ga met EduGIS kaarten na of de oorzaak die als tweede wordt genoemd klopt.

Industrialisatie

Aan het eind van de 19^e eeuw, rond 1870, kwam in Nederland de industrialisatie op gang. Er kwamen steeds meer fabrieken en er moest steeds meer vervoerd worden. Arbeiders van het platteland trokken naar de steden om in fabrieken te gaan werken.

Op de website over de Canon van Nederland staat veel beeldmateriaal over het tijdperk van de industrialisatie, werken in fabrieken en kinderarbeid. Bekijk bijv. het filmpje hieronder over fabrieksarbeid in die tijd.
Meer zien? Ga naar www.entoen.nu.

Bevolkingsgroei

3          
Open de kaartlagen bevolkingsdichtheid 1830, 1890 en 1910 in EduGIS.

a. Zijn dit thematische of topografische kaarten?
b. Waardoor groeit de bevolking van een gemeente? Noem 2 oorzaken.
c.  Vul in de tabel op je werkblad het aantal inwoners in.

HOE? Klik met de rechtermuisknop binnen de gemeente om de informatie op te roepen. Je kunt de laag doorzichtig maken om beter te kunnen zien waar je bent.

d. Groeit de bevolking in de beide gemeentes tussen 1830 en 1890?
e. Groeit de bevolking in de beide gemeentes even snel? Zo nee, hoe kun je dat verschil verklaren?

In het projectgebied waren geen grote fabrieken. Arbeiders trokken naar Utrecht om daar in fabrieken te gaan werken. In het gebied rondom Vleuten kwam vanaf het einde van de negentiende eeuw de fruitteelt op gang. Men ontdekte dat de stroomruggronden uitermate geschikt waren voor boomgaarden. De fruitteelt zorgde voor veel werk in het gebied. Nog steeds is in Vleuten een van de grootste veilingen van Nederland. Resten van de boomgaarden en de kassen zijn nog steeds te zien in Leidsche Rijn.

4         
Noem 2 grote fruitkwekers uit het gebied.
TIP: zoek in Google Maps. Bedenk zelf welke zoektermen je kunt gebruiken.

5
Bekijk de kaart van de gemeente Vleuten in 1868.

HOE? Laad de kaartlaag Vleuten 1868 uit de rubriek Historische kaarten > Overig. Maak andere kaartlagen onzichtbaar als dat nodig is Zoom zo ver in dat je de straatnamen kunt lezen

Noem drie wegen die nu nog steeds bestaan in Leidsche Rijn.

1600 tot 1800

1900 tot nu